Sơn chư

 

Còn gọi là con dím, hòa chư, cao chư, sao chư, loan chứ

Tên khoa học là Hystrix hodgsoni gray.

Thuộc họ Nhím Hystricidae.

Con nhím cho vị thuốc gọi là thích vị bì là dạ dày của con nhím Hystixhidgsoni. Tại Trung Quốc người ta dùng dạ dày của loài nhím thích cầu tử hay mao thích Erinaceus europaeus L. hoặc Hemichianus dảuicus sundevall cùng thuộc họ Ẻinaceidae.

Nhím là loại thú lớn nhất trong bộ gặm nhấm vào tuổi trưởng thành nặng tới 14-15Kg, lúc mới sinh nặng 350-540g, hai tháng tuổi nặng 2.5-3kg, một năm đạt 9-10kg. Nhím đào hang trong đồi để ở. Nhím trưởng thành động dục vào lúc gần một năm tuổi và có thể đẻ lứa con đầu tiên vào lúc 16-20 tháng tuổi, thời gian chửa dài khoảng 115-120 ngày. Mỗi lứa đẻ 1 con, đặc biệt có thể đẻ hai con. Thời kỳ đẻ của nhím vào các tháng 8-9 và 3-4 mỗi năm.

Đặc điểm của nhím là có bộ da mọc tua tủa những lông trâm cứng, dài nhọn. Người ta thường  quan niệm sai lầm là nhím có khả năng bắn lông trâm vào kẻ thù. Thực tế là khi gặp nguy hiểm, nhím chỉ dựng lông cứng và giật lùi để xông vào kẻ địch.

Nhím sống hoang ở miền núi nước ta. Nó gây hại phổ biến với một số cây lương thực ở miền núi. Thường người ta săn bắn nhím để ăn thịt. Mùa săn bắn gần như quanh năm, ngoài thịt dùng để ăn, người ta thu lấy lớp màng bao phủ dạ dày và gan phơi hay sấy khô để dành làm thuốc. Khi dùng sao cát hay sao với hoạt thạch cho nở phồng lên rồi lấy dạ dầy nhím sắc thuốc hoặc tán bột mà uống.

Theo tài liệu cổ dạ dầy nhím có vị đắng, ngọt, tính bình, vào hai kinh vị và đại tràng. Có tác dụng lương huyết, giải độc làm hết đau, trĩ lậu ra huyết. Dùng chữa nhứng trường hợp trĩ lòi dom chảy máu, di mộng tinh nôn mửa, lỵ ra máu.

Hiện nay vẫn dùng kinh nghiệm cổ với liều lượng 6-16g dưới dạng thuốc bột hay sắc uống.

Dạ dày nhím sao phồng 3-6g, hòa hoa 10g, thêm 100ml sắc kỹ rồi dùng nước sắc hoa hòe này chiêu dạ dàu nhím đã sao và tán bột. Liều dùng chia làm 3 lần uống trong ngày

Đốt tồn tính dạ dày nhím, mỗi lần uống 8g hòa rượu uống.