Viêm mống mắt thể mi

VIÊM MỐNG MẮT THỂ MI
1. Đại cương.
 -    Mống mắt thể mi là phần trước của màng bồ đào do vậy bệnh này còn có chẩn đoán là viêm màng bồ đào trước.
 -    Bệnh hay tái phát từng đợt, nếu không điều trị có thể dẫn tới tăng nhãn áp thứ phát và mù loà vĩnh viễn.
 -   Về căn nguyên có thể kể tới các yếu tố tại mắt như chấn thương mắt, sang chấn phẫu thuật, tự kháng nguyên thể thuỷ tinh (do khuếch tán hoặc rách bao), nhãn viêm giao cảm; các yếu tố thuộc về các cơ quan lân cận: viêm giác mạc, củng mạc, răng, xoang, các nguyên nhân toàn thân như nhiễm trùng (tổn thương lao, giang mai, bệnh do virus, bệnh do ký sinh trùng …), viêm (viêm cột sống dính khớp – viêm màng bồ đào, hội chứng Reiter, bệnh sarcoid, bệnh Behcet…) và rối loạn chuyển hoá (diabete, goute). Trong những trường hợp này viêm màng bồ đào trước chỉ là triệu chứng của một bệnh toàn thân. Còn đến 80% các viêm mống mắt thể mi là chưa rõ nguyên nhân.
2. Triệu chứng
2.1. Cơ năng
- Đau rức âm ỉ, nhẹ nhàng, thấy rõ hơn về đêm.
- Thị lực giảm: Cảm giác như có một màn sương mờ che trước mắt. Nhìn chung thị giảm ở mức vừa phải.
- Chảy nước mắt.
- Sợ ánh sáng: Chói mắt ở những mức độ khác nhau.
Những dấu hiệu này đều có mức độ nhẹ nhàng hơn so với các dấu hiệu tương ứng của viêm loét giác mạc.
-  Ngoài ra bệnh nhân có thể sốt, kém ăn, kém ngủ, ít dử mắt.
2.2. Thực thể :
+ Cương tụ rìa: Cương tụ sâu ở kết mạc, có thể thấy rất rõ những mạch máu giãn to, màu tím sẫm, ngoằn ngoèo.
+ Mống mắt: Sẫm màu, kém xốp, đồng tử co nhỏ và phản xạ áng sáng giảm hoặc mất. Ở giai đoạn muộn đồng tử có thể bị méo mó do dính vào mặt trước thể thuỷ tinh.
+ Thuỷ dịch: Vẩn đục, khám trên sinh hiển vi sẽ thấy dấu hiệu Tyndall (+).
+ Thể thuỷ tinh: Có những chấm sắc tố mống mắt bám ở mặt trước, nhiều khi những chấm, đám sắc tố mống mắt này xếp theo dạng vòng tròn tương ứng với bờ đồng tử.
+ Mặt sau giác mạc: Có thể có tủa, đó chính là những chấm lắng đọng protein từ thuỷ dịch - sản phẩm của quá trình viêm.
+ Sờ phản ứng thể mi: Bệnh nhân đau (phản ứng dương tính).
               Nếu bệnh nhân đến ở giai đoạn muộn, các triệu chứng cơ năng không còn rõ nữa, hầu như chỉ còn dấu hiệu mắt mờ. Các triệu chứng thực thể khi đó cũng khác xa so với giai đoạn trước:
+ Mống mắt: Teo, bạc màu, có thể có hình ảnh núm quả cà chua do nghẽn đồng tử, thuỷ dịch ứ lại ở hậu phòng đẩy vồng mống mắt về phía giác mạc.
+ Đồng tử: Thu nhỏ, dính tít hoặc méo mó do dính vào mặt trước thể thuỷ tinh. Phản xạ với ánh sáng của đồng tử lúc này sẽ bị hạn chế do dính. Diện đồng tử có thể bị màng viêm che kín.
+ Thể thuỷ tinh, dịch kính: Có thể bị vẩn đục ở các mức độ khác nhau. Do màng viêm cùng với thể thủy tinh đục che khuất, dấu hiệu đục dịch kính chỉ có thể được phát hiện bằng siêu âm.
+ Nhãn áp: Tăng thứ phát do nghẽn đồng tử , nghẽn vùng bè hoặc có thể hạ do teo thể mi.
3. Điều trị.
3.1. Điều trị theo căn nguyên: Cố gắng tìm căn nguyên bằng cách xét nghiệm công thức máu, máu lắng, chụp phổi, test chẩn đoán lao, giang mai hoặc các bệnh do ký sinh trùng, virus…, chụp kiểm tra các xoang, khám răng, khám các khớp…. Cần phối hợp với các chuyên khoa tương ứng để điều trị triệt để các bệnh này nếu có.
         Nếu không tìm được nguyên nhân thì cũng phải dùng kháng sinh điều trị  bao vây bằng đường toàn thân và dùng phốí hợp ít nhất hai loại kháng sinh.
3.2. Chống dính:
* Atropin 1% x rỏ mắt 1-2 lần/ ngày. Đây là loại thuốc cần được dùng càng sớm càng tốt ngay khi phát hiện bệnh nếu không mống mắt sẽ dính vào thể thuỷ tinh trong tư thế đồng tử co và như vậy thì di chứng, biến chứng sẽ rất nặng nề. Nếu rỏ mắt atropin 1% mà mống mắt vẫn còn dính vào thể thuỷ tinh thì dùng dung dịch atropin 4%. Một số trường hợp phải dùng dạng thuốc tiêm atropin 1/4mg trộn lẫn adrenalin 1mg tiêm vào dưới kết mạc vùng rìa phía có dính mống mắt để tách dính. Chống chỉ định tuyệt đối các thuốc co đồng tử.
3.3. Chống viêm:
* Đường toàn thân : Cortancyl 10 mg/1kg thể trọng/ngày. Sau đó giảm liều dần. Cũng có thể dùng thuốc chống viêm non-steroids.
* Tại mắt: Corticosteroids dạng tiêm tiêm dưới kết mạc, tiêm cạnh nhãn cầu; tra mắt dạng thuốc nước và mỡ. Nhóm thuốc chống viêm non-steroids có thể dùng rỏ mắt phối hợp hoặc dùng ở giai đoạn củng cố.
3.4. Tăng cường dinh dưỡng cho mắt, tăng sức đề kháng: Vitamin các loại A, B, C, D dùng đường toàn thân. Cho mắt được nghỉ ngơi bằng cách băng che hoặc dùng kính mát.
3.5. Điều trị các di chứng:
        Tăng nhãn áp thứ phát, đục thể thuỷ tinh là những di chứng có thể gặp. Những trường hợp này mổ cho kết quả kém và rất hay tái phát vì vậy viêm mống mắt thể mi cần được chẩn đoán chính xác và điều trị sớm./