Kiều mạch

 

Còn  có tên tam giác mạch, lúa mạch đen, kiều mạch, sèo.

Tên khoa học Fagopyrum esculentum moench.

Thuộc ho rau răm Polygonaceae.

Ta có thể dùng toàn cây nhưng chủ yếu là lá và hoa của mạch ba góc để làm nguyên liệu chiết rutin.

Mô tả: mạch ba góc là một cây thảo, có nhiều cành, cao từ 0.4-1.7m, trung bình 0.7m, thân hình trụ, màu xanh hay đỏ. Lá nguyên đơn, mọc cách, mép nguyên, có bẹ chìa, lá phía dưới hình tim, đầu hơi nhọn, có cuống, lá phía trên giống hình mũi tên, không có cuống, gân lá hình chân vịt. Hoa mọc thành chùm ở ngọn và nách lá. Hoa lưỡng tính chỉ có một vòng bao hoa, màu trắng, đỏ hoặc trắng hồng. Bao hoa có 5 bản tồn tại trên quả, nhị 8, nhuỵ có 3 vòi rời nhau. Bâug thượng có tuyến mật ở xung quanh. Quả khô có 3 góc gồm 2 lần vỏ, lớp vỏ ngoài đen xám khi già, lớp vỏ hạt trong mọng, màu trắng vàng, bao hoa tồn tại. Hạt có nội nhũ bột lớn, phôi thẳng, hình lá xếp nếp.

Phân bố: Cây được trồng ở nhiều tỉnh miền bắc nước ta, mạch ba góc được trồng lấy hạt có bột ăn thay lúa ngô cho người và cho gia súc, tuy nhiên ăn mạch 3 góc không sẽ gây mệt, nên thường trộn thêm với ngô và gạo.

Công dụng: hiện nay nhân dân ta tại một số vùng chỉ mới trồng cây mạch ba góc để làm thức ăn cho gia súc và người. Một số nơi dùng lá nấu canh ăn cho sáng mắt, thính tai