Thiểu năng tuần hoàn não

THIẾU MÁU NÃO

Đại cương

Là từ chuyên môn để chỉ một trạng thái bệnh lý, có rất nhiều biểu hiện lâm sàng khác nhau nhưng cùng chung một cơ chế sinh bệnh là thiếu máu nuôi não.

Não rất nhậy cảm với việc thiếu O2, nhu cầu O2 của tổ chức não gấp 5 lần so với tim.

Não là cơ quan trọng yếu của cơ thể, vì vậy thiếu máu não sẽ ảnh hưởng đến sức khoẻ cách chung và nhất là với hệ thần kinh trung ương. Nếu ngừng tuần hoàn não từ 6- 7 giây sẽ bị ngất, ngừng 40-110 giây sẽ bị mất các phản xạ, ngừng 5 phút thì tế bào não sẽ chết, không hồi phục được.

Biến chứng của Thiểu năng tuần hoàn não là Nhũn não, Xuất huyết não gây liệt nửa người hoặc chết đột ngột.

Thường gặp nơi người trung niên và có tuổi, đặc biệt nơi những người lao động trí óc, nam nhiều hơn nữ.

Nguyên Nhân

1) Can Dương Thượng Cang: do can dương thịnh bốc lên bên trên gây nên chóng mặt, hoặc do tình chí không thư thái, uất ức lâu ngày khiến Can âm bị hao tổn, can dương bị khuấy động bốc lên gây nên huyễn vựng; Có khi Thận âm hư tổn không dưỡng được Can mộc dẫn đến Can âm thiếu, Can dương bốc lên gây nên.

2) Đờm Trọc Trung Trở: Do ăn nhiều các thứ bổ béo làm cho tỳ vị bị tổn thương, chức năng vận hóa bị rối loạn, thức ăn uống không hóa thành tân dịch mà biến thành đờm thấp, đờm thấp ứ trệ khiến thanh dương không thăng, trọc âm không giáng, gây nên.

3) Thận Tinh Bất Túc: Do từ bẩm sinh Thận đã bị bất túc hoặc do lao động nặng nhọc, phòng dục quá mức khiến cho Thận tinh bị tiêu hao, tinh tủy không đủ, không nuôi dưỡng được cho não, mà theo YHCT não là bể của tủy, cũng gây nên.

4) Khí Huyết Đều Hư: Do bệnh lâu không khỏi, khí huyết hao tổn, hoặc sau khi mất máu, bệnh chưa phục hồi, hoặc tỳ vị hư nhược không vận hóa thức ăn được để sinh ra khí huyết dẫn đến khí huyết đều hư, khí hư thì dương yếu, huyết hư thì não không được nuôi dưỡng đều gây nên.

 Triệu Chứng

 Trên lâm sàng, TNTHN có ba giai đoạn:

. Giai Đoạn I: Có suy nhược về tuần hoàn não. Người bệnh có cảm giác mệt, giảm sút hoạt động trí óc, hay nhức đầu, chóng mặt, nhất là khi thay đổi tư thế.

Các triệu chứng này lúc có lúc không, lúc tăng lúc giảm. Giai đoạn này điều trị có hiệu quả nhất.

. Giai Đoạn II: các triệu chứng của giai đoạn I thường xuyên hơn, có rối loạn trí nhớ, rối loạn cảm xúc, khả năng tự kềm chế bản năng sinh vật giảm, thỉnh thoảng có khoảng vắng ý thức, liệt mặt thoáng qua, nói ngọng và nhìn đôi thường xuyên.

. Giai Đoạn III: các triệu chứng của giai đoạn II rõ và thường xuyên, có biểu hiện tổn thương thần kinh như nhũn não, động kinh, Parkison.

 Theo Đông Y

Trên lâm sàng thường gặp một số trường hợp sau:

 Điều trị

1. Can dương thượng cang:

Triệu chứng: Chóng mặt, ù tai, đầu có lúc đau căng, khi tức giận thì đau tăng, ngủ ít, hay mơ, hay tức giận, miệng đắng, lưỡi đỏ, mạch Huyền.

Điều trị: Bình Can, tiềm dương, thanh hỏa, tức phong.

Phương thuốc: Dùng bài Thiên Ma Câu Đằng Ẩm (Tạp Bệnh Chứng Trị Tân Nghĩa):

Sắc uống.

Nếu lưỡi đỏ, mạch Huyền là can dương thịnh: Thêm Sinh địa, Nữ trinh để dưỡng can âm.

Nếu ban đầu miệng đắng, mắt đỏ, lưỡi đỏ, mạch Huyền, Sác: thêm Long đởm, Hạ khô thảo, Đơn bì để thanh Can, tiết nhiệt.

Bệnh nặng, buồn nôn, chân tay tê cứng run rẩy: thêm Quy bản, Mẫu lệ, Từ thạch để tiềm dương, tức phong.

Khi bệnh đã trở lại bình thường, nên thường xuyên uống bài Bổ âm hoàn để bổ thận, dưỡng can, duy trì kết quả lâu dài.

2. Đờm trọc trung trở:

Triệu chứng: Chóng mặt và nặng đầu, bụng đầy, buồn nôn, ăn ít, ngủ li bì, lưỡi trắng, mạch Nhu, Hoạt.

Điều trị: Táo thấp, tiêu đờm, kiện Tỳ, hoà Vị.

Phương thuốc: Dùng bài Bán Hạ Bạch Truật Thiên Ma Thang(Y Học Tâm Ngộ):

Sắc uống.

Ăn ít thêm Bạch đậu khấu để hóa trọc, khai Vị.

 Tai ù thêm Thạch xương bồ, Thông bạch để thông dương, khai khiếu.

Nếu đầu nặng, mắt đau, buồn phiền, hoảng hốt, miệng đắng, nước tiểu vàng là đờm trọc hóa hỏa, nên dùng bài Hoàng Liên Ôn ĐởmThang gia giảm.

 3.Thận tinh bất túc:

Triệu chứng: Váng đầu, mệt mỏi, hay quên, lưng đau, gối mỏi, tai ù, mất ngủ, di tinh, chân tay lạnh, lưỡí nhạt, mạch Trầm Tế.

Nếu thiên về âm hư thì lòng bàn tay, bàn chân nóng, lưỡi đỏ, mạch Tế, Sác.

Nếu thiên về dương hư thì chân tay lạnh, lưỡi bệu, mạch Trầm Tế.

+ Thiên về dương hư thì bổ thận, trợ dương.

+ Thiên về âm hư thì bổ thận, tư âm.

Phương thuốc: Dùng bài Hữu Quy Hoàn (Cảnh Nhạc Toàn Thư):

Tán bột, làm hoàn. Ngày uống 16-20g.

Phương thuốc: Tri Bá Địa Hoàng Hoàn (Tiểu Nhi Dược Chứng Trực Quyết):

Tán bột, làm hoàn. Ngày uống 12-16g.

Nếu chóng mặt nhiều, đầu nặng: thêm Long cốt, Mẫu lệ, Thạch quyết minh để tiềm dương.

 4. Khí huyết đều hư:

Triệu chứng: Chóng mặt, hoa mắt, sắc mặt nhợt, môi nhạt, móng tay móng chân nhạt, hồi hộp, mất ngủ, mệt mỏi, biếng nói, biếng ăn, lưỡi nhợt, mạch Tế Nhược.

Điều trị: Bồi dưỡng khí huyết, kiện vận Tỳ Vị.

Phương thuốc: Dùng bài Quy Tỳ Thang Gia Giảm (Tế Sinh Phương):

Sắc uống.

. Nếu mất máu nhiều, khí theo hnyết thoát, chân taỵ lạnh, đổ mồ hôi, mạch Vi, Nhược, nhanh, phải hồi dương cứu thoát, dùng bài Sâm Phụ Long Lệ Thang gia vị.

TINH HOA TUẦN HOÀN NÃO Là loại thuốc điều trị hiệu quả tất cả các thể bệnh trên