CÁC RỐI LOẠN DO SỬ DỤNG RƯỢU
1. Các biểu hiện triệu chứng: Bệnh nhân có thể biểu hiện:
- Khí sắc giảm.
- Tình trạng căng thẳng.
- Mất ngủ.
- Các biến chứng cơ thể do sử dụng rượu (loét dạ dày, viêm dạ dày, bệnh gan …).
- Tai biến hoặc chấn thương do dùng rượu.
- Trí nhớ và tập trung chú ý kém.
Còn có thể có :
- Các vấn đề liên quan đến pháp luật và xã hội do uống rượu (các rắc rối về hôn nhân, mất việc làm …).
- Các biểu hiện hội chứng cai rượu (vã mồ hôi run, nôn buổi sáng, các ảo giác).
- Đôi khi các bệnh nhân có thể không thừa nhận hoặc có thể không nhận biết về các vấn đề do rượu. Gia đình có thể đòi hỏi được giúp đỡ trước khi bệnh nhân yêu cầu (ví dụ: do bệnh nhân trở nên dễ bị kích thích ở nhà, bị mất việc làm).
2. Các đặc trưng để chẩn đoán:
Sử dụng gây hại:
- Uống rượu mạnh (số lượng rượu được xác định theo tiêu chuẩn địa phương ví dụ: trên 21 lần uống rượu trong 1 tuần đối với nam, hơn 14 lần uống trong 1 tuần đối với nữ).
- Dùng rượu quá nhiều đã gây ra các tổn hại về cơ thể (ví dụ: bệnh gan, chảy máy đường tiêu hóa), tổn hại về tâm lý (trầm cảm hoặc lo âu do rượu) hoặc dẫn đến các tổn hại về xã hội (ví dụ: mất việc làm...).
Các bảng phỏng vấn chuẩn (ví dụ AUDIT) có thể giúp cho việc phân định sử dụng gây hại.
Nghiện rượu:
- Tiếp tục uống rượu mặc dù biết là có hại.
- Khó khăn trong việc kiểm soát tập tính uống rượu.
- Thèm muốn được uống rượu một cách mạnh mẽ.
- Khả năng dung nạp (uống một lượng rượu lớn mà không có biểu hiện nhiếm độc).
-Hội chứng cai (lo âu, run, vã mồ hôi sau khi ngừng uống rượu).
3. Chẩn đoán phân biệt:
Các triệu chứng lo âu, trầm cảm có thể xuất hiện khi dùng rượu mạnh. Các triệu chứng này vẫn còn có sau giai đoạn cai. Xem Trầm cảm và Lo âu lan tỏa.
4. Các hướng dẫn quản lý:
Thông tin cơ bản cho bệnh nhân và gia đình:
- Nghiện rượu là một loại bệnh lý có những hậu quả rất nghiêm trọng.
- Ngừng hoặc giảm uống rượu sẽ có lợi cả về cơ thể và tâm thần.
- Uống rượu khi mang thai có thể gây tổn hại cho thai nhi.
- Trong một số trường hợp, khi sử dụng gây hại, chưa bị nghiện, thì việc uống rượu có kiểm soát và giảm bớt đi được là một mục tiêu hợp lý.
- Với các bệnh nhân nghiện rượu, cai rượu là mục tiêu. Vì việc cai đột ngột có thể gây ra hội chứng cai nên sự giám sát của chuyên môn y tế là cần thiết.
- Tái nghiện là rất phổ biến. Việc kiểm soát hoặc ngừng uống rượu thường đòi hỏi rất nhiều cố gắng.
5. Tư vấn cho bệnh nhân và gia đình:
* Cho những người thực hiện và đã sẵn sàng ngừng uống rượu.
- Xác định cụ thể một ngày để ngừng uống rượu.
- Thảo luận một chiến lược để tránh hoặc đối phó với các tình huống có nguy cơ cao (ví dụ: các tình huống xã hội, các sự kiện gây stress).
- Đặt ra một kế hoạch đặc biệt để tránh uống rượu (ví dụ: cách ứng xử với các bạn bè vẫn còn đang uống rượu).
- Giúp đỡ bệnh nhân xác định được các thành viên trong gia đình hoặc bạn bè là những người sẵn sàng trợ giúp bệnh nhân ngừng uống rượu.
- Thảo luận về các triệu chứng và cách đối phó với các biểu hiện cai rượu.* Nếu là mục tiêu giảm uống rượu bệnh nhân chưa sẵn sàng để thôi uống rượu.
- Thảo luận đưa ra một mục tiêu rõ ràng cho việc giảm uống rượu (ví dụ: không được uống quá 2 lần trong một ngày và có 2 ngày không uống rượu trong một tuần).
- Thảo luận về một chiến lược để tránh hoặc đối phó với các tình huống có nguy cơ cao (ví dụ: giới hạn chặt chẽ về thời gian uống rượu, uống một cách chậm rãi).
* Đối với những bệnh nhân hiện chưa sẵn sàng ngừng hay giảm uống rượu.
- Không nên phản ứng hay khiển trách.
- Chỉ cho họ thấy một cách rõ ràng các vấn đề y tế, tâm lý, xã hội do rượu gây ra.
- Đặt một kế hoạch thời gian tới cho việc đánh giá lại sức khỏe và việc uống rượu của bệnh nhân.
* Đối với những bệnh nhân cai rượu không thành công hay tái nghiện.
- Xác nhận và khen ngợi đối với bất cứ thành công nào.
- Thảo luận về các tình huống đã dẫn đến tái nghiện.
- Thực hiện lại các bước đã nêu trên.
- Các tổ chức tự giúp lẫn nhau (ví dụ: hội những người nghiện rượu, dấu tên…) thường là rất hữu ích.
6. Thuốc:
- Hội chứng cai rượu có thể cần được điều trị một thời hạn ngắn bằng Benzodiazepine (ví dụ: Chlordiazepoxide 25 - 100 mg x 1 - 2 lần/ngày) nhưng với các bệnh nhân ngoại trú việc dùng thuốc này cần phải được theo dõi chặt chẽ. Hội chứng cai rượu nặng (có các ảo giác và sự không ổn định các hoạt động thần kinh tự trị) có thể đòi hỏi phải được nằm viện và điều trị bằng Benzodiazepine liều cao hơn.
- Disulfiram có thể giúp duy trì việc cai rượu ở một số trường hợp, song không cần thiết sử dụng thường quy.
7. Khám chuyên khoa:
Các chương trình tư vấn chuyên khoa đối với các người nghiện rượu cần được xem xét nếu có.
